Drieboekengroep

Over dit onderwerp spraken we op 27 maart 2017. We maakten daarbij dankbaar gebruik van een recente studie van Marius de Geus:

Recht en gerechtigheid

Notitie over een bijbelse uitdrukking

Marius de Geus, 27 januari 2017

Ons begrip van 'recht' is sterk door het Romeinse recht beïnvloed. Vrouwe Justitia houdt de balans tussen recht en onrecht in evenwicht, en wel geblinddoekt dus zonder aanzien des persoons.
Maar de Romeinen kenden ook de betrekkelijkheid hiervan, getuige de spreuk “summum ius, summa iniuria [est]”, 'het hoogste recht is opperste onrechtvaardigheid'. Billijke rechtspraak sluit blijkbaar rechtsongelijkheid niet uit.
Ik vermoed dat dit komt doordat het Romeinse recht alleen de (onderlinge) bescherming van Romeinse burgers waarborgt. Dit recht geldt niet voor mensen zonder Romeinse burgerrechten, zoals slaven, vrouwen(?) en niet-Romeinen in het algemeen.
Jezus kon in een schijnproces door Pilatus worden veroordeeld; Paulus beriep zich met succes op zijn Romeinse burgerrecht (zie Hand. 22:23-29).

Lees meer: Recht en Gerechtigheid

Op 13 december 2016 spraken we over teksten uit Tenach, Bijbel en Koran. Ieder had een tekst uitgezocht die hem of haar erg aansprak.

Genesis 18

Andy Deutsch

Een van de krachten van bijbelse verhalen ligt in de scherpe overgang van de ene situatie naar de andere. In dit hoofdstuk lees je dat Awraham idyllisch in Mamre voor zijn tent zit en verder op hoe Awraham bereid was zijn zoon Isaac op te offeren. Awraham heeft zijn verbond met G`d al gesloten. G`d belooft veel nakomelingen en land van de Nijl tot de Eufraat.

Awraham is 99, zichzelf, zijn zoon Isjmael en alle mannelijke huisgenoten besneden.
Hij zit voor zijn tent, op de heetst van de dag (misschien zijn de ultra violette stralen gezond voor de besnijdeniswonden, alle vier openingen (4 windstreken), van de tent zijn open, zodat niemand als gast hoeft rond te lopen om naar binnen te gaan. Via gastvrijheid wil hij het monotheïsme verspreiden (zendeling/missionaris).
Er komen drie mensen/engelen aanlopen.

Lees meer: Aansprekende teksten

Op 6 september 2016 bespraken we dit onderwerp in de 3 Boekengroep.
Hieronder de inleiding van Rien Erkelens:

 Naar Pinchas Lapide (1922-1997), Opstanding, een Joodse geloofservaring, 1977

Rien Erkelens, 16-09-2016

 I. Inleiding

Het christelijk geloof wortelt in twee fundamentele gebeurtenissen: de kruisiging en de opstanding van Jezus. Van deze twee gebeurtenissen is de opstanding de belangrijkste. Want er werden in die tijd door de Romeinen veel meer joden gekruisigd. Zonder de opstanding zou de kruisdood van Jezus waarschijnlijk vergeten zijn en geen gevolgen hebben gehad.
De kruisdood van Jezus kan als historisch vaststaand worden beschouwd, de opstanding van Jezus echter niet. Voor de kruisiging van Jezus kunnen ook Joodse en Grieks-Romeinse bronnen worden genoemd. Maar de opstanding van Jezus is alleen vanuit christelijke bronnen bekend. Dat Jezus uit de dood is opgestaan werd vanaf het begin betwijfeld, tegengesproken en benaderd met spot en ironie.

Lees meer: De opstanding van Jezus

Op 29 maart 2016 bespraken we in de 3-boekengroep het thema Schepping. Van Andy Deutsch, Emir Ertas en Cokkie Groot ontvingen we voor de site de volgende bijdragen:

 Het Bijbelse scheppingsverhaal vanuit Joods perspectief

Andy Deutsch

Het Joodse en Christelijke verhaal is naar de letter van het Oude Testament tekst zo lijkend op elkaar dat ik een andere invalshoek verkies. Of ik persoonlijk in G'd geloof, is voor mij moeilijk, daar ik weet niet precies wat ik onder G'd moet verstaan/begrijpen. Ik kan me vinden in de uitspraak van Golda Meyer: "Ik geloof wel in het Joodse volk, dat wel in G'd gelooft." Geloof is hoop en zoals Lodewijk Asser het stelt: "Nieuwsgierigheid is de brandstof van hoop en daardoor is het goed om behoefte te hebben elkaar te leren kennen." Wat wel's op mijn ziel wrijft zijn gebeurtenissen zoals de Holocaust, kinderen met kanker etc.

Lees meer: De Schepping

Op 16 maart 2015 hield Andy Deutsch een inleiding over de Joodse feesten. Hij wees op het principe dat de Joodse feesten altijd beginnen op de avond die voorafgaat aan de dag die op de kalender staat. Dat herinnert aan het scheppingsverhaal: “Het was avond geweest, het was ochtend geweest, de eerst dag” enz.

Het Loofhuttenfeest

Het loofhuttenfeest herinnert aan de tocht door de woestijn na de uittocht uit Egypte. De loofhut bevat openingen naar boven, zodat wie erin verblijft altijd de hemel kan zien. De verschillende takken en vruchten die worden gebruikt hebben alle een symbolische betekenis.

Het Nieuwjaarsfeest

Op het nieuwjaarsfeest, de Rosj Hashana, wordt het begin van de schepping gevierd. Op deze dag wordt op de sjofar, de ramshoorn geblazen, de aankondiging van een nieuwe tijd. Het huidige jaartal van de schepping is 5775.
Na Rosj Hashana zijn er zeven dagen om je woorden en daden te overdenken en om goed te maken wat je verkeerd hebt gedaan.

Lees meer: Joodse feesten

Op 12 januari 2016 spraken we over het onderwerp Messias.
Andy Deutsch, Rien Erkelens en Emir Ertas leidden dit in vanuit het Jodendom, het Christelijk geloof en de Islam.
Andy, Emir en Rien schreven ook bijdragen, zie hieronder.
Het gesprek hierover zal in september worden voortgezet.

Een Joodse visie over een/de messias

Andy Deutsch 20-01-2016

Enkele gedachten vooraf:

• In de Tora komt de Messias niet voor. Wel veelvuldig bij de profeten.
• Dat de jood Jezus als Messias afwijzen, heeft 2000 jaar voor de joden nare consequeties gehad.
• Als de Messias komt c.q. terugkomt, ziet men wie gelijk had.
• Joden praten liever over Masjiach(Hebreeuws voor gezalfde), daar Messias een beladen begrip is met een zeer sterke associatie naar Jezus.

Lees meer: De Messias

Op 1 oktober 2015 hield Cokkie Groot een inleiding over de achtergrond en de betekenis van de christelijke feesten. Hier volgt de samenvatting:

Alle Christelijke feesten hebben een niet-Christelijke oorsprong, behalve Hemelvaart.

Kerstmis

De geboorte van Jezus.
In het westen op 25 en 26 december.. In het oosten 13 dagen later, op 6 januari. Dit is ook: Epiphanie (daarover later).
In het westen wordt Kerstmis nadrukkelijker gevierd dan in het oosten. In het oosten vooral: Epiphanie en Pasen.
In de Ethiopisch Orthodoxe Kerk vooral Epiphanie, het belangrijkste feest van het jaar.

Oorsprong:
Germaanse Midwinterfeest op 21 december. Joelfeest. In de Scandinavische talen heet Kerstmis nog steeds: "Jul".

Lees meer: Christelijke feesten

Op 28 juni 2015 spraken we over de feestdagen in de islam. Bettina Eroglu gaf hierover uitleg en vertelde wat de feesten voor haar betekenen.

Ramadan

Van dageraad tot zonsondergang wordt gevast. Zieke mensen, zwangere vrouwen, jonge kinderen en alle anderen voor wie het vasten een bedreiging voor de gezondheid kan vormen zijn niet verplicht te vasten. Ramadan is niet alleen vasten, maar brengt je dichterbij het geloof. De geloofsovertuiging wordt tijdens deze maand intenser ervaren. Je leest de Koran, maar dan veel bewuster. Tijdens de Ramadan wordt getracht de hele Koran te lezen (30 delen).
Je bidt tijdens de Ramadan met een diep bewustzijn, een concentratieverhoging.
Het is een maand dat je kijkt en afstand neemt van je minder goede gewoontes.. Zelfbeheersing wordt toegepast! Je tracht zuiverder te leven. Het is een maand van inkeer. Een maand van bezinning, extra aandacht aan verdraagzaamheid, vrijgevigheid en liefdadigheid.

Lees meer: Feestdagen in de islam

Op 12 januari 2015 hield Rien Erkelens een inleiding over geloof en geweld.
Al in het eerste boek van de Bijbel wordt verteld over een moord. Kaïn sloeg zijn broer Abel dood. De lijn van het geweld van de sterkere tegen de kwetsbare loopt door hele menselijke geschiedenis heen. Maar ook klinkt de stem: Kaïn, waar is je broer? Wat heb je gedaan? Het bloed van de slachtoffers roept van de aarde omhoog en wordt door de Eeuwige gehoord. Wij kunnen die stem overschreeuwen, maar nooit zal die Stem tot zwijgen worden gebracht. De oproep: Hoor, klinkt ook tot ons, het raakt je diep en motiveert je om je in te zetten voor rechtvaardigheid en vrede op alle terreinen van het leven.
Opvallend is dat in de Koran Kaïn een verliezer wordt genoemd! (Soera 5: 30)

In hun boek ‘De kunst van het vreedzaam vechten’ stellen Hans Achterhuis en Nico Koning de vraag of de instituties van onze samenleving (zoals de democratie, de rechtstaat, de markt en de sport), de waardevolle elementen uit de traditie en de praktijken en ideeën van onze cultuur sterk genoeg zijn om onze samenleving te beschermen voor een terugval van onze samenleving naar een grotere gewelddadigheid. Hun antwoord is: Ja, maar dan moeten we deze instituties en waardevolle elementen wel verder uitbouwen en ontwikkelen. Zij wijzen bijvoorbeeld op het belang van goede gespreksfora en het klimaat van respect en partnerschap. Je kunt ook denken aan het onderwijs en de (sociale) media.

Lees meer: Geloof en geweld

In de bijeenkomst van 9 september 2014 leidde Emir Ertas het thema vasten in. In de islam is het vasten deel van de Ramadan. Het vasten houdt in: tussen dageraad en zonsondergang geen eten, drank en seksuele omgang. Maar vasten is veel meer dan een fysiek gebeuren. Vasten is een oefening om afstand te nemen van de materiële kanten van het menselijk bestaan en ons meer te richten op de spirituele dimensies van het leven als geheel.
De letters van het woord Vasten kunnen als volgt worden uitgelegd: Vergeving, Aandacht, Solidariteit, Tot zichzelf komen, Eerlijkheid, Nadenken.
Je kunt ook denken aan het beeld van de ruiter en het paard. Je ego wil van alles, maar niet alles is goed.

In de (C) Hadith (de traditie), zijn uitspraken van de profeet over het vasten overgeleverd en uitgewerkt. Uiteindelijk gaat het om gedragsverandering: dat je dichterbij je Schepper komt, dat je opener wordt voor je medemens en dat je leert je eigen driften en lusten beter te beheersen.
In de Ramadan wordt ook extra aandacht gegeven aan hulp voor de medemens. Voor mensen met fysieke beperkingen kan het vasten lastig zijn, maar er zijn allerlei mogelijkheden om toch mee te kunnen doen.

Ook joden en katholieken hebben vastentijden in hun jaarcyclus. Bij protestanten worden deze gedachten herkend. Op allerlei manieren wordt gezocht naar manieren om los te komen van de tredmolen van produceren en consumeren en ons leven te richten op wat er werkelijk toe doet.
Vasten en bidden zijn geen plichten waaronder we gebukt gaan maar juist manieren om onze menselijke vrijheid intensiever te beleven en verder te ontwikkelen.

Op 18 maart 2014 spraken we over de betekenis van het Joodse Pesachfeest. Andy Deutsch vertelde over de oorsprong, de viering en de betekenis van dit Joodse feest.
Het Pesachfeest gaat terug op de bevrijding van het volk Israël uit de slavernij in Egypte . Daarover wordt verteld in het bijbelboek Exodus. Exodus betekent ”Uittocht “. De profeet Mozes speelde daarbij een leidersrol.

Vanuit deze inleiding spraken we verder over slavernij, verslaving, vrijheid, bevrijding, vrije wil.

Ook in de islam is vrijheid een belangrijk thema. Islam betekent onderwerping, overgave aan God. Maar juist die overgave maakt mensen vrij.
Het Joodse Pesachfeest heeft een voortzetting gekregen in het Paasfeest van de Christenen. Pasen betekent dat Christus uit de dood is opgestaan en ons bevrijdt tot een nieuw leven op weg naar een toekomst van vrede en recht.
Tot slot spraken we over de samenleving als het huis waarin we kunnen wonen in vrijheid en verbondenheid.