Op 1 oktober 2015 hield Cokkie Groot een inleiding over de achtergrond en de betekenis van de christelijke feesten. Hier volgt de samenvatting:
Alle Christelijke feesten hebben een niet-Christelijke oorsprong, behalve Hemelvaart.
Kerstmis
De geboorte van Jezus.
In het westen op 25 en 26 december.. In het oosten 13 dagen later, op 6 januari. Dit is ook: Epiphanie (daarover later).
In het westen wordt Kerstmis nadrukkelijker gevierd dan in het oosten. In het oosten vooral: Epiphanie en Pasen.
In de Ethiopisch Orthodoxe Kerk vooral Epiphanie, het belangrijkste feest van het jaar.
Oorsprong:
Germaanse Midwinterfeest op 21 december. Joelfeest. In de Scandinavische talen heet Kerstmis nog steeds: "Jul".
In de 4e eeuw werd de kerk bevrijd van vervolging door keizer Constantijn. Hij werd christen. Hij stelde het kerstfeest in op 25 december. Voordien op die dag in de landen rond de Middellandse Zee: de verering van de Zonnegod: Ra, Helios. De Zonnegod heette: Sol Invictus (de onoverwinnelijke zon). Christus heette: het licht der wereld, dus werd Christus op de Sol Invictus ingevuld.
Bovendien: op die datum ook de Saturnalia, het feest van de god Saturnus en van de keizer. Razend populair. Kerstmis werd de vervanging ervan, want je kon het volk zijn populairste feest niet afnemen.
De naam "Kerstmis" komt van "Christus-mis". Aan het einde van de mis in het Latijn zegt de priester: "Ite missa est".
Ster van Bethlehem. Komt alleen voor in het evangelie van Mattheüs, bij het verhaal van de Wijzen uit het Oosten. Mattheüs vooral Joods georiënteerd, dus veel verwijzingen naar het OT.
Ster kan zijn: komeet Halley, conjunctie van Jupiter en Saturnus omstreeks het jaar 0, ster van de waarzegger Bileam (Numeri 24:17): "Een ster komt op uit Jacob, een scepter uit Israël." Bileam moest van koning Balak van Moab de Israëlieten tijdens de tocht door de woestijn vervloeken, maar spreekt de zegen uit.
Epiphanie
Technische term voor de verschijning van de godheid in de godsdiensten rond de Middellandse zee. Godenwereld dicht bij de mensenwereld (Olympus). Van tijd tot tijd verscheen één van de goden (bv. Dionysius, Demeter). Nu wordt in de Oosters Orthodoxe Kerk en de Ethiopisch oOthodoxe Kerk op die dag de geboorte van Christus gevierd.
Ook: in het Westen Driekoningen.
Pasen
Van oorsprong het Joodse Pesach. Pesach: "passage, voorbijgaan". De engel des doods van het Exodusverhaal. Bloed op de deurposten van de Hebreeën bij de 10e plaag: sterven van alle eerstgeborenen in Egypte. Niet de kinderen van de Hebreeën. Door het bloed wist de engel dat hij die deur voorbij moest gaan.
Pesach feest van de Uittocht (Exodus) uit Egypte. Bevrijdingsverhaal. Leven door het doodswater van de Rode Zee heen. Oorspronkelijk ook: oogstfeest, feest van de ongezuurde broden. Ongezuurd omdat alles bij de nieuwe oogst nieuw moet zijn. Zuurdesem is oud brood. Feest van nieuw leven.
Lentefeest. Dus: bevrijding en nieuw leven. Deze twee feesten zijn samengesmolten.
Wordt gevierd op 14 en 15 Nisan (maart/april), de eerste maand van het jaar. Niet verwarren met Nieuwjaarsdag in het najaar op 1 Tisjri (september/oktober)!
Christelijk feest: de opstanding uit de dood van Christus. Hij vierde het Pesachfeest vóór zijn arrestatie. Gekruisigd vanwege zijn verkondiging van bevrijding. Verdacht van: politieke opruiing. Werd Koning van de Joden genoemd. Sprak van een ander Koninkrijk dan het rijk van de Romeinse keizer. Koninkrijk van God. En vanwege godslastering. Werd Gods Zoon genoemd. Verbond zijn leven met het verhaal van de Uittocht. Wordt gevierd in maart/april. Christelijk: op de eerste zondag na de eerste volle maan na 21 maart. Datum varieert.
Hemelvaart
40 dagen na Pasen.
Na de opstanding verscheen Jezus aan zijn leerlingen. Volgens Acta 1:13 ging hij na 40 dagen naar de hemel. Jezus belooft dat de Heilige Geest zal komen om zijn volgelingen te inspireren met het verhaal door te gaan. 40 is speciaal getal: 40 jaar in de woestijn, 40 dagen verzoeking in de woestijn.
Loutering.
Pinksteren
Ook Joods feest: Wekenfeest (Sjavoeoth = weken). Oogstfeest, 7 weken na Pesach Op de dag na de afloop van de 7 weken, dus op de 50e dag. Verbonden met Pesach.
Oorspronkelijk: offerfeest van de eerstelingen, later verbonden met herdenking van het ontvangen door Mozes van de Thora (10 Geboden) op de Sinaï tijdens de Uittocht.
Ook: einde van de Omer-telling, d.i. de plechtige telling en de zegening van de 49 dagen tussen Pesach en Sjavoeoth. Einde van de tarwe-oogst en begin van de gerst-oogst met aanbieden van de eerste garve van de gerst. Ook: feest van de ontvangst van de Torah op de Sinaï.
Christelijk: de volgelingen van Jezus waren bij elkaar in Jeruzalem om Sjavoeoth te vieren. Ze vertelden iedereen van de verkondiging, het lijden, de dood en de opstanding van Jezus. Dan bevangen door de Heilige Geest. De volgelingen van Jezus spreken vele talen, zodat iedereen de boodschap van Jezus kan verstaan.
Gezien als begin van de Christelijke Kerk.
Pinksteren, Grieks: πεντηκοστα, 50. 50 dagen na Pasen ( 7 weken).